Het (moderne??) meervoud van Hello! How are you? in het Keniaanse Engels...
Well, we's are fines!!

De afgelopen week zijn we mee geweest op de Mobile Clinic van APDK.
Fysiotherapeut Roy Mandela Nelson (ja echt!) gaat elke week met chauffeur Ibrahim naar de afgelegen gebieden om hulp te bieden aan kinderen en volwassenen met handicaps.
Ze hebben een schema van 5 gebieden in Kenia die ze dan een week bezoeken.
Deze week was het gebied rondom Kilifi aan de beurt. Kilifi ligt op 45 km afstand van Mombasa en is één van de armste gebieden in Kenia.

Vertrek op Afrikaanse tijd
We zouden maandagochtend in Nyali worden opgehaald door de APDK ambulance-jeep.
We durfden het niet aan om met onze overvolle backpacks in de overvolle matatu te stappen, dus namen we een tuk tuk. Deze nam een binnendoor-route met kuilen en hobbels in de weg... een wilde rit! Achteraf gezien, bleek dit pas een voorproefje van de hobbelwegen die we in de rimboe nog zouden tegenkomen.... Een sport BH was geen overbodige luxe geweest.
De ambu-jeep zou officieel om 9.00 uur van APDK vertrekken. We hadden er al rekening mee gehouden dat dit 'Afrikaanse tijd' zou zijn... maar dan toch verwacht je niet pas om 12.45 uur te worden opgehaald!!
Helemaal gaar van het wachten in de brandende zon, begonnen we aan de Mobile Clinic.
Samen met Leonie (ook vrijwilligster van Doingoood op APDK) mochten we achter in de ambu op een smal bankje plaatsnemen. Best krap, dachten we nog. Later zou blijken dat er nog veel meer mensen bij passen.

Vanuit het stadje Kilifi zouden we elke dag naar een ander gebied gaan om vervolgens 's avonds weer in een primitief hotelletje in Kilifi te slapen. Behalve op woensdag, want toen gingen we zo ver de rimboe in, dat we ergens onderweg moesten blijven slapen.

Kate, vrijwilligerscoördinator van APDK, had ons gezegd dat we voldoende drinkwater en voedsel voor de hele week mee moesten nemen, want onderweg was niet veel te krijgen. Achteraf viel dit wel mee, want Kilifi bleek wel een stadje met wat eettentjes. Toch waren we blij dat we wat te te eten bij ons hadden. Roy en Ibrahim eten namelijk 's ochtends een heel zwaar ontbijt (bonen in kokosmelk met chapati of gefrituurde aardappels) en daarna eten en drinken zij de hele dag niets. Om dan 's avonds weer een hele berg te nemen. Het eten wat ze hier hebben is sowieso niet echt ons lievelingseten en de kakkerlakken die over tafel liepen waren ook niet echt bevorderlijk voor de eetlust. Verder zit er ook totaal geen variatie en groenten in het eten.
De voornaamste gerechten hier zijn:
• Pilau (gekruide rijst) met beef en 2 plakjes tomaat erop
• Chapati (soort dikke pannenkoek) met bonen
• Ugali (met bonen, vis of vlees)
• Beefstew (inclusief botten en organen)
• Bonen met rijst

Wij kozen meestal voor de vegetarische pilau of een chapati die we dan met suiker aten. Maarja... dit ben je op een gegeven moment ook wel zat.

Afslag rimboe
Elke ochtend (behalve dus op woensdag), vertrokken we uit Kilifi richting de afgelegen dorpjes.
Vanuit het stadje Kilifi namen we dan 'afslag rimboe' en dan zaten we opeens in de afgelegen gebieden. We reden op zeer hobbelige, rode zandwegen, langs kleihuisjes met daken van palmtakken en langs vele palmbomen. Water en voedsel wordt op het hoofd gedragen en alle vrouwen hebben een Kanga (Afrikaanse doek) om. De kinderen spelen met zelfgemaakt speelgoed, van hout of afval.
De gebieden zijn heel erg groot en af en toe kom je een huisje of een dorpje tegen. Op de eindeloze wegen zie je opeens in de middle of nowhere iemand lopen.. .dat je denkt Wat doe jij hier?? In Amerika zie je dit ook in de woestijngebieden, maar dan staat er wel een dikke auto of zelfs een privè-vliegtuigje op de oprit. Hier moeten de mensen alles lopen.. soms wel uren lang! Doordat er bijna niets aanwezig is in de droge gebieden, vraag je je echt af hoe de mensen hier aan eten en drinken komen.

We bezochten tijdens de ritten voornamelijk basisscholen en dispensaries.
Een dispensary is een soort gezondheidscentrum waar mensen uit het dorp terecht kunnen voor gezondheidsklachten, wondverzorging, injecties en informatie. Ook worden er bevallingen gedaan en inentingen voor kinderen. Er zit tevens een apotheek bij.
Het ziet er allemaal wel aardig uit, maar toch nog wel erg primitief vergeleken met Nederland. En er is geen arts aanwezig, alleen verpleegkundigen.
We stopten echter ook geregeld zomaar langs de kant van de weg, voor een echt 'bush-consult'

We hebben zo veel gezien deze week dat het teveel is om allemaal op te noemen...
Een greep uit de indrukwekkendste dingen die we hebben gezien:

Dinsdag
We bezochten de basisschool in het dorpje Ezamoyo. De leerlingen keken ons Mzungu's met grote en bange ogen aan. Ze kwamen wel heel voorzichtig met zijn allen aanlopen.
Onder een grote boom zaten een aantal moeders met hun kinderen. Een aantal kinderen kwam met schoolbanken aanlopen, zodat het consult onder die boom kon beginnen.
De leerlingen kwamen allemaal in een grote kring om de boom heen staan. Volgens Roy doen ze dat normaal nooit, maar nu dus wel, omdat er Mzungu's bij waren. De kring werd steeds groter en kwam heel voorzichtig dichterbij. We voelden ons net aapjes in de dierentuin. We wilden sommige kinderen een handje geven, maar dit durfden ze niet. Eén kindje durfde uiteindelijk stiekem de vinger van Renate aan te raken (van achteren, toen Renate niet keek).
Voor ons was dit tafereel nog wel grappig, maar onder de boom zat een ook albino-jongetje...
Brede neus, kroeshaar, maar wel met een spierwitte huid en wit haar. Het jongetje liep op de groep kinderen af en deed een dansje voor hen. De kinderen renden allemaal weg. Ze waren net zo bang voor hem als voor ons!
Het jongetje had allemaal licht bruine vlekken in zijn rood gekleurde gezicht. Waarschijnlijk verbrand het witte kindje daar levend in de brandende zon en waren de bruine vlekken melanomen!
Ook was er onder de boom een moeder met een klein meisje met epilepsie. Ze was naar de dokter geweest, maar het meisje heeft nog steeds insulten. Roy vroeg een wat door en toen bleek dat de dokter medicijnen had voorgeschreven, maar de moeder had nooit begrepen dat ze die medicijnen moest ophalen bij de apotheek en aan haar kind moest geven!
Het blijkt dat er zeer veel verschillende taaltjes bestaan in de verschillende dorpen. Roy vertelde dat hij in het Swahili soms niet eens met de mensen uit zijn eigen land kan praten!

Hierna moesten we ondertussen wel nodig plassen. Helaas hebben ze hier in de rimboe alleen maar hurktoiletten.... Een gat in de grond met twee verhogingen voor je voeten ernaast. Onze eerste hurkplas was dus ook een feit!

Bij de dispensary in Dida lag er een meisje van 14 jaar met Cerebral Palsy op de grond. Ze is zwaar spastisch, klonk zeer benauwd en kan zelf verder helemaal niks. Ze kan niet eens haar eigen hoofd omhoog houden. Niets aan haar is in verhouding tot haar leeftijd. Ze wordt nog door haar moeder met een Kanga als een baby op de rug gedragen. Hier waren we wel even stil van... zo'n lage kwaliteit van leven hebben we nog nooit gezien!

Woensdag
Vandaag regende het de hele dag en de ambu werd nog wat voller gepropt. Er gingen ook twee leraren mee, om kinderen voor speciaal onderwijs te screenen. Leraar 1 ging voorin bij Roy en Ibrahim zitten. Leraar 2 kwam achterin op ons knusse bankje.
Al gelijk toen hij instapte roken we het... deze man had een zeer slechte adem! Wat een lucht! Joyce deed gelijk haar eerste goede daad van de dag en bood de beste man een kauwgommetje aan. Dit gaf enige verlichting, maar helaas niet voor lang. De rest van de dag besloten we dat we maar om de beurt naast 'stinkie' moesten zitten ('stinkie-beurt').

Onderweg stopten we voor een bush-consult. Toen we uitstapten plakten onze voeten aan het zand, wat door de regen was veranderd in klei. Hier stond een klein huisje waar drie kleine kindjes op hun blote voetjes stonden. Ze keken heel zielig, hun voeten zaten onder de klei en ze hadden vodden aan als kleding en hongerbuikjes.
Bij het volgende bush-consult zagen we een meisje van ongeveer 14 jaar op de grond zitten. Ze kan niet lopen en had in haar broek geplast. Het meisje was helemaal gezond geboren. In haar jeugd heeft ze echter verschillende epileptische insulten gehad, die nooit zijn behandeld. Hierdoor heeft ze flinke hersenschade opgelopen.

Bij het health centre in Ganze, zagen we een moeder met 3 kinderen. Het jongste kindje leek gezond. Het middelste kindje kan niet staan, omdat het geen kracht heeft in haar benen. Haar moeder had tijdens de zwangerschap een ongeluk gehad, waardoor het meisje te vroeg was geboren. Ook had het meisje op jonge leeftijd een longontsteking gehad waar pas veel te laat iets aan gedaan is. Het meisje werd doorverwezen naar de fysio bij haar 'in de buurt'.
Het oudste meisje kwam vanwege een hydrocephalus ('waterhoofd'). Dit vonden wij raar, want ze was al 9 jaar en normaal zie je dit bij hele jonge kinderen waarbij de fontanel nog niet dicht zit (dan kan de schedel namelijk nog oprekken). Bij navraag bleek dat ze dit al vanaf haar 2e jaar had, maar dat de moeder nog nooit naar een dokter is geweest! Het viel ook dat dat het meisje 'trommelstok' vingers heeft. Dit duidt op een ernstige hartafwijking! Het meisje moet volgende maand naar APDK komen voor behandeling van haar hydrocephalus. Daarna zal ze in het Port Reitz ziekenhuis (dit zit tegenover ADPK) onderzocht worden voor haar hart. Ongelofelijk dat mensen zo weinig kennis hebben dat ze pas na 7 jaar professionele hulp zoeken. Misschien dat de moeder er na al die jaren achter is gekomen, dat de lokale medicijnman dit waarschijnlijk toch niet kon genezen...

Eind van de middag kwamen we aan in Bamba, waar we ook zijn blijven slapen.
Hier zagen we een moeder met 7 kinderen. Zij en de vader hebben allebei geen werk en geen van de kinderen gaan naar school! Roy probeerde de moeder iets van 'family planning' bij te brengen, maar dit leek niet echt aan te komen. Zij zegt dat elk kind dat ze krijgen een zegen van God is. Wij vragen ons af of ze wel weet dat als je seks hebt, dat je dan zwanger kan raken... Het viel voor Roy ook niet mee om met de moeder te praten, want ze sprak maar matig Swahili. Ook zij sprak voornamelijk haar eigen 'dorps-taal'.
Veel mensen hier in de dorpjes hebben wel 7 tot 11 kinderen! En vaak hebben beide ouders geen baan en gaan de kinderen niet naar school. Ibrahim vertelde dat als je in Kenia niet naar school gaat, je vaak al op je 14e trouwt en dan al snel aan kinderen begint.
Wij vroegen ons af hoeveel inteelt er voorkomt in de dorpen hier in Kenia. Volgens Ibrahim komt dit helemaal niet voor! Wij konden ons hier niet helemaal in vinden... Waar moet je anders op je 14e een man vandaan halen in een rimboe-dorp? De kans is dan toch wel erg groot dat je met je neef of je nicht trouwt. Dit zou ook de vele gehandicapte kinderen hier kunnen verklaren.

Soms zaten we een uur in de ambu, om vervolgens in een dorpje te komen, waar er geen patiënten waren komen opdagen. Roy vertelde dat ze van tevoren meestal wel bellen, maar dat er vaak geen bereik is... en er dan dus niets anders op zit dan maar gewoon naar de dorpjes toe te rijden.

Taboes
Behalve over inteelt, merkten we dat er nog wel meer taboes zijn hier....
Zo kwamen we in een gebied met 8000 inwoners. In de dispensary vertelde men ons dat er in dit gebied 36 mensen zijn die besmet zijn met HIV. Dit leek ons een beetje raar.... Het is namelijk zo dat +/- 7% van de bevolking in Kenia HIV-positief is.... op 8000 inwoners zou dit dus 560 zijn.
We vroegen aan Roy hoeveel van zijn patiënten besmet zijn met HIV. Hoewel Roy ons de medische geschiedenis van alle patiënten verteld, valt dit onder zijn beroepsgeheim en kon hij hier niks over zeggen.
Doodgeboren kinderen lijken hier ook een taboe. Bij alle dispensaries hangen namelijk grote borden waarop de statistieken worden bijgehouden. Er wordt vermeld hoeveel kinderen er zijn geboren , hoeveel kinderen inentingen hebben gekregen, hoeveel kinderen malaria en tuberculose hebben, etc. Maar bij het aantal doodgeboren kinderen staat in elke dorp waar we geweest zijn 0...
Niet echt geloofwaardig, als je je bedenkt dat een dispensary alleen van maandag t/m vrijdag overdag geopend is. Als je 's avonds of in het weekend moet bevallen, of je woont ver weg in de rimboe, dan is er dus geen medische hulp in de buurt. Daarvoor moet je dan naar de grote steden... uren verderop.

Donderdag
Vandaag bezochten we een aantal basisscholen. Het basisonderwijs in Kenia is gratis, maar veel kinderen komen alleen naar school, omdat ze daar te eten krijgen. Als de ouders weten dat er vandaag op school geen eten is, doen ze geen moeite om de kinderen naar school te sturen.
Op één van de scholen zijn we ons wel erg rot geschrokken! Wat een armoede! Er waren maar een paar kinderen die een schooluniform aan hadden. Er is geen drinkwater aanwezig op de school en de kinderen drinken het vieze water uit de regenplassen. Door de zeer slechte hygiëne zitten veel kinderen onder de ringwormen op hun hoofd. Gelukkig lagen er in de ambu anti-worm-pillen en konden we alle kinderen een pil geven.
We gingen alle klassen af om de pillen uit te delen. Als de lerares de klas inkomt, staan alle kinderen snel op en zeggen in koor:
'Hello madam! How are you madam? We are fine madam! Welcome in our class madam!'

Wij vragen ons echt af hoe de mensen hier aan eten komen en hoe ze het voor elkaar krijgen om soms wel 11 kinderen te voeden. Mensen in deze gebieden kunnen vast niet oud worden!
De gemiddelde leeftijd van de mensen in deze gebieden was volgens leraar 'stinkie' 65 jaar...
Wij hadden zo onze twijfels hierover en hebben dit later nog even nagezocht. Stinkie zat er 'slechts' 18 jaar naast, want de gemiddelde leeftijd van de Kenianen in deze gebieden is ongeveer 47 jaar.

Ondertussen regende het nog steeds en de wegen veranderden in glibberige kleimassa's.
We zaten met samengeknepen billen 2 uur lang in de auto, terwijl Ibrahim probeerde om de auto steeds maar onder controle te houden. Slechts 1 keer zaten we vast in de modder en moesten de mannen aan het werk om de auto te bevrijden.
Ibrahim saved the day! And the weekend!! Als we namelijk echt vast waren komen te zitten hadden we daar waarschijnlijk tot maandag gezeten, omdat er helemaal geen telefoonbereik was in dat afgelegen gebied.

Vrijdag
Vandaag regende het alweer!! En we moesten ' stinkie' weer ophalen bij de school.
Onderweg kregen we er nog een bezoeker bij, namelijk 'stankie'! Ongelofelijk, wat een geuren deze mannen bij zich droegen!! Stankie is een dorpshoofd (en tevens poliopatiënt) die mee ging naar de laatste paar projecten van deze week.
Op een kostschool zagen we een jongetje van 4 jaar die een CVA heeft gehad. Wel bizar om te zien, het typische CVA-beeld (hemiparese, spastische hand) bij een klein kind! En dit was al het derde kindje met dit beeld deze week....

Dankzij alle sponsoren.....
Er zijn heel veel volwassenen en kinderen hier, die wachten op een rolstoel of een tricycle (fiets met trappers voor je handen). Per stuk kosten deze 160 Euro. De mensen zijn afhankelijk van sponsoren, want zelf kunnen ze dit nooit betalen.
We hebben aan het eind van deze week besloten om het sponsorgeld wat we hebben meegenomen om hier uit te geven, te besteden aan een tricycle voor een vrouw die deze week ontmoet hebben.
Tijdens een 'bush-consult' zagen we de vrouw op de grond zitten. Haar linker been is volledig geamputeerd. Ze wacht al sinds 2006 op een tricycle en ondertussen kruipt ze op haar handen door de rimboe.... Gelukkig is dit straks voorbij!
Roy gaat de vrouw over 5 weken verrassen met de tricycle en zal foto's voor ons maken.

Ter herinnering: van het sponsorgeld dat we naar de Doingoood Foundation hebben overgemaakt, zal de helft worden gebruikt in APDK voor operaties. De andere helft gaat naar Blessed Camp.

Kwa heri!!

Shemegi & Shemegi
(onze bijnaam van Ibrahim, betekent schoonzus)